Tedarik Zinciri Bilgi Sistemleri ve Teknolojileri

Tedarik Zinciri Bilgi Sistemleri ve Teknolojileri


Yazar Doç. Dr. Erkut Akkartal
Yayınevi Çağlayan Kitabevi
ISBN 9789754361414
Baskı yılı 2018
Sayfa sayısı 170
Edisyon 1
Stok durumu Tükendi   

Eskiden sadece evden eve nakliyat diye şeklinde gelen Lojistik Yönetimi,

Tedarik Zinciri Yönetimi kavramı ile zenginleştirildikten sonra, teknolojinin

de katkısı ile çok hızlı yol almıştır. Bilgisayardan ve sosyal medyadan artık

kaçış bulunmamaktadır ve bu enstrümanlar iş hayatının vazgeçilmez bir

parçası olmuştur.

Bu kitap, alanındaki diğerlerinden farklı olarak, Tedarik Zinciri Yönetimi

kitaplarında sadece birer bölüm olarak yer alan Tedarik Zinciri Yazılımlarını,

Teknolojilerini, Bilgi Sistemlerini ayrıntılı ve bir bütün olarak ele almaktadır.

Bunu yaparken, her gün konuşulan ama anlamı tam olarak oturmamış

olan bilgi, bayt, frekans gibi temel kavramları güncel anlatımlarla

açıklayarak bilişim sektöründe yeni olan kişilere veya öğrenci olarak lojistiğin

dijital bileşenlerine biraz çekingenlikle yaklaşanlara ulaşma amacını

taşımaktadır.

Meslek hayatımızda uğraştığımız çoğu iş artık internet ortamı olmadan

kolaylıkla yapılamıyor. Bilişim Sistemlerinin okyanusu olan internet ortamı

ve bu ortamda yaratılan işlerin de bir dili, bir jargonu oluştu ve kimi İngilizce

terimler Türkçeleşmeden kullanılarak yaygınlaştı. Diğer taraftan, ısrarla

Türkçeleştirmek istediğimiz bu gibi kelimeler, zamana ihtiyaç duyduğundan,

bu kitabın bölümlerindeki çoğu Türkçe terimin yanına İngilizcelerinin

de yazılmasına ihtiyaç duyuldu. Bu konunun özellikle yabancı literatürde

araştırma yapacak olan kişilere katkıda bulunacağı değerlendirilmektedir.

Teknolojinin ömrünün yaklaşık iki yıl olduğu düşünüldüğünde bu kitaptaki

bilgilerin de en az iki yılda bir güncelleneceği ve yeniliklerin de bu kapsamda

takip edilmesi gerekliliği unutulmamalıdır.

İÇİNDEKİLER

Teşekkür ................................................................................................................... xi

ÖNSÖZ .................................................................................................................... xii

GİRİŞ ...................................................................................................................... xiv

Yazar Hakkında ...................................................................................................... xvi

  1. Bölüm: Bilgi, Bilişim ve Sistem Kavramları ..................................................... 1

1.1. Bilgi ve Bilişim Kavramları

1.1.1. Bilgi Nedir? .................................................................................... 1

1.1.2. Veri, Enformasyon ve Bilgi (Data, information and

knowledge) ................................................................................... 3

1.1.3. Bilgi Odaklı Bir Şirket İnşa Etmek ................................................ 6

1.1.4. Bilgi Yönetim Sistemleri ................................................................ 6

1.1.5. Bilişim Kavramı ve Bilişim Teknolojileri ........................................ 7

1.2. Sistem ve Bilgi Sistemleri ...................................................................... 10

1.2.1. Sistem Kavramı ........................................................................... 10

1.2.2. Bilgi Sistemleri ve Bileşenleri ...................................................... 13

1.2.3. Veri’den Bilgi’ye Yolculuk ............................................................ 18

  1. Bölüm: Bilgisayar Donanım ve Yazılımları.................................................... 19

2.1. Bilgisayarın Tarihçesine Kısa Bakış...................................................... 19

2.2. Bilgisayar Donanım Sistemlerinin Sınıflandırması ............................... 25

2.2.1. Mikrobilgisayarlar (microcomputers) .......................................... 27

2.2.2. Bilgisayar Terminalleri ................................................................. 28

2.2.3. Ağ Bilgisayarları ........................................................................... 28

2.2.4. Bilgi Cihazları ............................................................................... 29

2.2.5. Orta Düzey Büyük Bilgisayar (Midrange) Sistemleri ................. 30

2.2.6. Anabilgisayar (mainframe) Sistemleri ........................................ 31

2.3. Bulut (cloud) Teknolojileri ...................................................................... 33

2.4. Bilgisayarın İçinde Olup Bitenlere Genel Bir Bakış .............................. 34

2.4.1. Merkezi İşlem Birimi(Central Processing Unit-CPU)................. 35

2.4.2. Aritmatik Mantık Birimi (Arithmetical Logic Unit-ALU) .............. 35

2.4.3. Önbellek (Cach Memory) ............................................................ 35

2.4.4. Kontrol Ünitesi ............................................................................. 35

2.4.5. Hafıza ve Depolama Birimleri ..................................................... 36

2.5. Bilgisayar İşlem Hızları .......................................................................... 36

2.6. Gelecekte Hangi Gelişmeler Olacak? ................................................... 37

2.7. Bit, Bayt ve Aski (bit, byte and ASCII) .................................................. 38

2.8. Yarıiletken Teknolojisi, RAM ve ROM ................................................... 40

2.9. Bilgisayar Yazılımları: ............................................................................ 41

2.9.1. Yazılım Nedir? ............................................................................. 41

2.9.2. Sistem Yazılımı Nedir?................................................................ 42

2.9.3. Sistem Yönetim Yazılımları......................................................... 42

2.9.4. Yazılım Geliştirme ....................................................................... 46

2.9.5. Uygulama Yazılımı Nedir? .......................................................... 47

  1. Bölüm: Tedarik Zinciri Bilgi Sistemlerine Veri Sağlayan Teknolojiler ........ 51

3.1. Barkod Sistemleri ................................................................................... 51

3.1.1. Nedir? Nasıl doğdu?.................................................................... 51

3.1.2. Barkod Çeşitleri ........................................................................... 52

3.1.3. Uygulamada Hangi Formatın Kullanılacağına Karar

Vermek ........................................................................................ 62

3.1.4. Standartlar ve GS1 Türkiye ........................................................ 63

3.1.5. İşletmelerde Barkod .................................................................... 64

3.2. RFID Sistemleri ...................................................................................... 65

3.2.1. RFID Nedir? ................................................................................. 65

3.2.2. RFID nin Kısa Tarihi .................................................................... 66

3.2.3. RFID Sisteminin Çalışma Prensibi ............................................. 68

3.2.4. RFID Sisteminin Bileşenleri ........................................................ 69

3.2.5. RFID Yazılımları .......................................................................... 79

3.2.6. RFID Okuyucusunun Okuma Mesafesini

EtkileyenFaktörler ................................................................. 80

3.2.7. RFID Standartları......................................................................... 83

3.2.8. RFID nin Faydaları....................................................................... 84

3.2.9. Radyo Frekansı Tanımlama (RFID)

Uygulama Alanları ...................................................................... 85

3.2.10. RFID ve Barkodun Karşılaştırması .......................................... 88

3.3. GPS, GPRS ve Araç Takip Sistemleri .................................................. 90

3.3.1. GPS Nedir? .................................................................................. 90

3.3.2. GPRS (General Packet Radio Service) Nedir?

(Genel Paket Radyo Servisi) ...................................................... 91

3.3.3. Araç Takip Sistemleri .................................................................. 92

  1. Bölüm: Tedarik Zinciri Yönetimi ve Tedarik Zinciri Yazılımları .................... 95

4.1. Tedarik Zinciri Yönetiminin Kısa Tarihi ................................................. 95

4.1.1. Savaş Sonrası Teknolojik Değişiklikler ...................................... 97

4.1.2. İletişim Devrimi ............................................................................ 98

4.1.3. Bulut(Cloud) Teknolojisi ............................................................ 100

4.2. İş Zekâsı(BI-Business Intelligence) ve Veri Madenciliği

(Data Mining) ........................................................................................ 101

4.2.1. İş Zekâsı (Business Intelligence-BI) ......................................... 101

4.2.2. Bir Teknoloji Olarak Veri Madenciliği ....................................... 102

4.2.3. İş Zekâsı ve Veri Madenciliğini Farklılaştıran

Bazı Önemli Noktalar ................................................................ 103

4.3. Tedarik Zinciri Yönetimine Genel Bir Bakış ........................................ 104

4.3.1. E-Ticaret, Türleri ve Tedarik Zincirine Etkileri ......................... 105

4.3.2. E-Ticaretin Tedarik Zincirine Etkileri ........................................ 107

4.4. Tedarik Zinciri Yönetimi Yazılımları .................................................... 108

4.4.1. ERP - Kurumsal Kaynak Planlaması ....................................... 111

4.4.2. Depo Yönetim Yazılımı (Warehouse Management

Software-WMS) ......................................................................... 115

4.4.3. Elektronik Veri Değişimi (Electronic Data

Interchange-EDI)....................................................................... 115

4.4.4. WMS VE EDI Birbirlerine Nasıl Fayda Sağlar ......................... 116

4.4.5. ERP ve ERP II ........................................................................... 116

4.4.6. ERP3 Nedir? ERP II’den Farkı Ne? ......................................... 117

4.4.7. Büyük Hacimli ERP ve MES Projelerini Yönetmek ................. 122

4.4.8. ERP Sistem Seçimi ................................................................... 124

4.5. Tedarik Zinciri Yönetiminde Yazılım Seçenekleri............................... 125

4.5.1. Şirket İçerisinde Geliştirilmiş Özel Sistemler ........................... 126

4.5.2. Gelişmiş Planlama Sistemleri (Advanced Planning

System-APS) ............................................................................. 127

4.5.3. Tam Sağlayıcı(Full Vendor) ERP Sistemleri ........................... 127

4.5.4. Seçilmiş Sağlayıcı(Selected Vendor) Modülleri ...................... 127

4.5.5. Özelleştirilmiş(customized vendor) Sağlayıcı ERP

Sistemi ....................................................................................... 128

4.5.6. En İyi Teknoloji (Best of Breed) Yaklaşımı .............................. 128

4.5.7. Uygulama Servis Sağlayıcıları (Application Service

Providers-ASP) ......................................................................... 128

4.5.8. Açık Kaynak(Open source) ERP Sistemleri ............................ 129

4.6. Bazı Riskler ve Avantajlar .................................................................... 130

4.7. Açık Kaynaklı Kurumsal İhtiyaç Planlama Sisteminin bir

Uygulanması ........................................................................................ 131

  1. Bölüm: Endüstri 4.0 ve Tedarik Zinciri Bilgi Sistemleri .............................. 139

5.1. Endüstri 4.0 ........................................................................................... 139

5.2. Endüstri 4.0 İle Tedarik Zinciri Bilgi Sistemlerinin İlişkisi ................... 142

5.3. Nesnelerin interneti(Internet of Things - IoT) ve Tedarik

Zincirindeki Uygulamaları...................................................................... 145

5.4. IoT nin Lojistik Üzerindeki Etkileri ....................................................... 147

5.5. Yük Taşımacılığı ve IoT ....................................................................... 150

5.6. Tedarik Zincirinde Nesnelerin İnternetinin Yarattığı Algı ................... 151

5.7. Tedarik Zincirinde Büyük veri (Big Data) Uygulamaları ..................... 152

5.8. Lojistikte Büyük Veri nin Tedarik Zincirini

Dönüştürebileceğine Dair Örnekler ..................................................... 153

5.9. Tedarik Zincirinde Dronlar Nasıl Kullanılıyor? .................................... 157

5.10. Tedarik Zincirinde Blokzinciri (Blockchain)

Uygulamaları .................................................................................... 159

5.10.1. Blockchain Teknolojisinin Ortaya Çıkışı ................................ 159

5.10.2. Dijital Para Birimleri ve Bitcoin ............................................... 162

Kaynaklar ............................................................................................................... 166

İnternet Kaynakları: ............................................................................................... 170